Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ), δηλαδή η μετακίνηση περιεχομένου από το στομάχι προς τον οισοφάγο, είναι μία διαδικασία που μπορεί να συμβαίνει μετά το γεύμα σε νεογνά, βρέφη και παιδιά.
Η παλινδρόμηση όξινου περιεχομένου από το στομάχι στον οισοφάγο του βρέφους ή μικρού παιδιού, μπορεί να προκαλέσει την έντονη δυσφορία και ενόχλησή του.
Η δυσφορία του νεογνού, του βρέφους ή του μικρού παιδιού με ΓΟΠ, μπορεί να οφείλεται σε οισοφαγίτιδα, δηλαδή φλεγμονή του βλεννογόνου του οισοφάγου που έρχεται σε επαφή με το όξινο περιεχόμενο του στομάχου. Το βρέφος στην περίπτωση αυτή, μπορεί λόγω των ενοχλήσεων που έχει, είτε να μη δέχεται να φάει είτε να λαμβάνει μικρότερη ποσότητα από αυτή που χρειάζεται και να χάνει βάρος. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις υπάρχει ενδεχόμενο το γαστρικό περιεχόμενο να παλινδρομήσει και να εισέλθει στο αναπνευστικό σύστημα (εισρόφηση), οπότε το παιδί θα εμφανίζει ως επιπλοκή της ΓΟΠ λοίμωξη του αναπνευστικού.
Τι είναι αυτό που προκαλεί την γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση σε νεογνά, βρέφη και μικρά παιδιά? Υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που έχουν ενοχοποιηθεί και διερευνηθεί σε μελέτες.
Το υπερηχογράφημα του οισοφάγου – στομάχου και πυλωρού σε μωρά, μας δίνει τη δυνατότητα, να μελετήσουμε σε αρχική φάση την ανατομία της περιοχής, χωρίς να επιβαρυνθεί το νεογνό ή βρέφος με ακτινοβολία.
Ο υπέρηχος για γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι άριστα ανεκτός από το νεογνό ή το βρέφος, αφού το μωρό θηλάσει ή πιει το γάλα του από το μπιμπερό.
Δεν απαιτείται καταστολή του βρέφους για να γίνει υπέρηχογράφημα για ΓΟΠ, ενώ μπορεί να γίνει επανάληψη ή να παραταθεί η διάρκεια της εξέτασης χωρίς να επιβαρύνεται το παιδί.
Με το υπερηχογράφημα οισοφάγου στομάχου πυλωρού, έχουμε τη δυνατότητα να εκτιμήσουμε το σημείο που συμβάλει (ενώνεται) ο οισοφάγος με το στομάχι, να μετρήσουμε το μήκος του οισοφάγου που βρίσκεται κάτω από το διάφραγμα- ενδοκοιλιακά (έχει βρεθεί ότι εάν είναι βραχύ αυτό το τμήμα του οισοφάγου, υπάρχει προδιάθεση για ΓΟΠ), να δούμε και να υπολογίσουμε τη γωνία που σχηματίζει ο οισοφάγος με το οπίσθιο τοίχωμα του στομάχου (φυσιολογικά είναι οξεία, εάν είναι αμβλεία προδιαθέτει για ΓΟΠ), εάν υπάρχει προώθηση του γαστρικού περιεχομένου (εάν αδειάζει δηλαδή το στομάχι λόγω προώθησης του περιεχομένου στο δωδεκαδάκτυλο, εάν είναι αργή η προώθηση υπάρχει υποψία για ΓΟΠ), ελέγχεται η μορφολογία του πυλωρού για να αποκλειστεί ή να επιβεβαιωθεί η πιθανότητα υπερτροφικής πυλωρικής στένωσης, εάν υπάρχει μόνιμη διαφραγματοκήλη ή διαλείπουσα ολισθαίνουσα διαφραγματοκήλη. Επίσης με το υπερηχογράφημα (έγχρωμο doppler) μπορούμε να δούμε τη θέση των άνω μεσεντέριων αγγείων στην κοιλιά του μωρού, εάν δηλαδή η άνω μεσεντέρια αρτηρία και φλέβα έχουν τη σωστή διάταξη ή όχι (στη δεύτερη περίπτωση, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ανώμαλης στροφής του εντέρου).
Το υπερηχογράφημα για ΓΟΠ, δεν αντικαθιστά σε καμία περίπτωση τις πιο ειδικές- και πιο επεμβατικές διαγνωστικές μεθόδους (αναφέρονται παρακάτω), αποτελεί ωστόσο μία πολύ καλή πρόταση για τον αρχικό έλεγχο σε υποψίας γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης σε νεογνό ή βρέφος από τον παιδίατρο, καθώς μας δίδει πολύτιμες πληροφορίες για την σωστή ανατομία του βρέφους.
Σε κλινική υποψία οισοφαγίτιδας λόγω ΓΟΠ, η διαγνωστική επιβεβαίωση γίνεται με ενδοσκόπηση (επεμβατική μέθοδος που γίνεται σε νοσοκομείο και προϋποθέτει μερική ή πλήρη καταστολή του παιδιού), οπότε εκτιμάται άμεσα ο βλεννογόνος του οισοφάγου, ενώ μπορεί να εκτιμηθεί η παρουσία διαφραγματοκήλης.
Η πιο ακριβής μελέτη των κυμάτων παλινδρόμησης γαστρικού περιεχομένου γίνεται με την 24ωρη παρακολούθηση της οξύτητας στο κατώτερο τμήμα του οισοφάγου (pHμετρία).